Арьс бол таны биеийн маш чухал хэсэг юм. Энэ нь хүний бие дэх хамгийн том эрхтэн. Гэхдээ энэ нь жаахан нууцлаг эрхтэн. Жишээ нь нарнаас хамгаалах тос, түүний өнгө, бүтэц, гадаад төрхийг өөрчилж чаддаг гэдгийг хүн бүр мэддэг. Гэхдээ зарим нэг хариу урвал, жишээ нь ичих эсвэл гүвдрүү гарах зэрэг нь яагаад бий болдог, бидний бие хэрхэн ажилладаг талаар илүү гүнзгий ойлголттой болох хэрэгтэй.
1. Бидний арьс сар бүр бүрэн шинэчлэгддэг
Таны арьс олон тэрбум эсээс бүрддэг гэдгийг мэдэж байгаа байх. Гэсэн хэдий ч 30,000-аас 40,000 орчим эсүүд алга болдог. Энэ нь ганцхан минутын дотор л болно. Хэрэв та сүүлийн 4 жил хагасын хугацаанд алдсан арьсны жинг нэмбэл 40 орчим фунт болно! Мэдээжийн хэрэг та үүнийг өдөр тутмын амьдралдаа бараг анзаардаггүй. Үхэжсэн арьс нь ямар ч дуу гаргахгүй эсвэл ул мөр үлдээхгүй зүгээр л унаад ирдэг.
Энэ нь арьс нь нөхөн сэргэж байгаатай холбоотой юм. Өөрөөр хэлбэл ихэнх хүмүүсийн арьс 2 долоо хоногоос сар хүртэлх хугацаанд бүрэн шинэчлэгддэг байна.
2. Бид яагаад ичих үедээ улайдаг вэ?
Ичих бол урьдчилан сэргийлэхийн аргаггүй бидний бие махбодын хариу үйлдэл. Та ямар нэг зүйлээс ичих тусам улам л улайна. Бид ичгүүртэй байдалд орох эсвэл харамсах үед бие махбодид адреналин нэмэгдэж, зүрх хурдан цохилж, хүчтэй амьсгалдаг. Цусны судас өргөжиж, нэмэлт шахсан цус илүү хурдан урсах болно. Энэ нь бидний нүүр царайг улаан болгож хувиргадаг.
3. Зарим хүмүүс яагаад сэвхтээд байдаг вэ?
Сэвх бол таны арьсны нэг хэсэг бөгөөд меланин агууламж өндөр үед бий болдог. Меланин агууламж өндөртэй арьсны хэсгүүд нарны гэрэлд өртөх үед идэвхтэй болдог. Тийм ч учраас зуны улиралд ихэвчлэн гарч ирдэг бөгөөд өвлийн улиралд алга болдог байна. Меланин нь бүх төрлийн арьсанд идэвхтэй байдаг зүйл юм.
4. Наранд түлэгдэх үед арьс яагаад улаан болдог вэ?
Меланин нь нарны хэт ягаан туяаны концентрацийг ихэсгэж, туяаг шингээдэг. Ийм учраас бид нар бага зэргийн наранд өртсөний дараа арьс улайдаг байна. Гэхдээ бүх төрлийн арьс ижил хэмжээний меланин үүсгэдэггүй. Заримдаа үйлдвэрлэсэн тоо хэмжээ нь хэт ягаан туяаны цацраг бидний арьсны гүн давхаргад хүрэхээс урьдчилан сэргийлэхэд хангалтгүй байдаг.
5. Бидний арьс нянгаар дүүрэн байдаг
Насанд хүрэгчдийн арьсанд амьдралынх нь туршид 1000 орчим төрлийн бактери гарч ирдэг. Тэд бидэнд хор хөнөөл учруулах бусад эмгэг төрүүлэгчтэй тэмцэхэд тусалдаг бөгөөд бид өдөр бүр тэдэнд өртдөг. Гэвч хүрээлэн буй орчны хүчин зүйл, хөгшрөлт, стресс, түгшүүр, нарны хэт их өртөх зэрэг тодорхой нөхцөлд эдгээр сайн бактериуд бидний эсрэг эргэж, арьсны янз бүрийн асуудал үүсгэдэг. Дерматит, батга, rosacea зэрэг нь хамгийн түгээмэл асуудал юм.
6. Бидний арьс яагаад арзайдаг вэ?
Биеийн жижиг үс бүр нь арьстай жижиг булчингаар холбогддог. Дасгал хөдөлгөөн хийх нь симпатик буюу зөн совин мэдрэлийн системийг идэвхжүүлдэг. Заримдаа goosebumps нь ямар ч шалтгаангүйгээр гарч ирдэг.
7. Сэтгэл хөдлөл, арьс, тархи
Хүмүүс бид дотроо юу болж байгааг олж харахад туслах олон тооны арьсны рецептортой байдаг. Эдгээр рецепторуудын ихэнх нь арьс дээр байдаг. Тэд биднийг өдөр бүр хүйтэн, дулааны, бусад зүйлсийн мэдрэмжээр хангах үүрэгтэй. Бидний тархи бидэнд нөхцөл байдлыг оновчтой болгож, мэдрэх боломжийг олгодог.
8. Бидний хурууны үзүүр яагаад усанд үрчлээтдэг вэ?
Арьсны хамгийн гаднах давхарга нь тусгай тосоор бүрхэгдсэн байдаг бөгөөд энэ нь арьсыг чийгшүүлж, хамгаалахаас гадна ус нэвтэрдэггүй болгодог. Гараа угаахдаа ус нь арьсанд нэвт шингэхгүй, харин үүний оронд хальтирч унаж байгааг бид амархан хардаг. Учир нь тос нь аливаа шингэнийг шууд шингээж авдаг хөвөн шиг арьсанд нөлөөлөхөөс сэргийлж саад болдог. Гэхдээ бид усанд орох, амрах угаалга хийх гэх мэт хуруугаа удаан хугацаанд усанд оруулбал тэр тос алга болно. Дараа нь ус нь арьсны гаднах давхаргад амархан нэвтэрч, улмаар ус шингээж эхэлдэг. Арьсыг ус шингээхэд яагаад үрчлээс үүсдэгийг тайлбарлах хэд хэдэн онол байдаг боловч тодорхой дүгнэлт хараахан гараагүй байна. Үүнийг дасан зохицох арга зам гэж нэг онолд хэлсэн байдаг.
9. Арьс, хумс, үс бүгд ижил
Үс, хумс нь ердөө л 2 өөр төрлийн арьс юм. Эдгээр нь арьсны өргөтгөлүүд бөгөөд бидний биеийн зарим хэсгийг хамгаалах зорилготой юм. Уруул, чихний нуруу, гар, гарын алга, хөлний ул, хүйс, сорвины эдээс бусад газарт үс нь биеийн бүх хэсэгт ургадаг.
Үс, хумс нь амьд эс биш мөртлөө тэд яагаад өдөр бүр ургаж байгааг гайхаж байгаа байх. Шинэ арьс (амьд байгаа) бий болоход үхсэн эсийг гадагшлуулдаг. Энэ нь таны үсийг ургуулж “урт болдог”. Үүнтэй төстэй үйл явц хумс дээр тохиолддог. Арьсны эсүүд ургаж, хурууныхаа үзүүрт хуримтлагддаг тул кератины зузаан давхарга үүсдэг. Эдгээр нь бидний хумс юм. Үс, хумс нь үхсэн эсүүдээр бүтээгдсэн учир биднийг тайрч байхад өвдүүлдэггүй гэж тайлбарлаж болох юм.
Бусдаас илүү таны анхаарлыг татсан баримт бий юу? Бидэнд тэмдэглээгүй арьсны талаар өөр нэг сонин баримтыг та мэдэх үү? Комментоор бидэнтэй хуваалцаарай!